2023 ОНЫ 11 ДҮГЭЭР САРЫН ЭХНИЙ АРАВ ХОНОГИЙН ЦАГ АГААРЫН НӨХЦЛИЙН ТОЙМ

/ 2023 оны 11-р сарын 01-нээс 2023 оны 11-р сарын 10-ны өдрийг хүртэл /

Температур: Агаарын дундаж температур нийт нутгаар 1.5-8.6 градус хүйтэн (1 дүгээр зураг), олон жилийн дундажтай харьцуулбал Замын-Үүд, Өргөн, Улаанбадра, Хатанбулаг сумдын нутгаар дунджийн 0.3-0.9 градусын орчим,  бусад нутгаар дунджаас 1.1-4.8 градусаар хүйтэн байлаа (2 дугаар зураг). Үнэмлэхүй их температур өдөртөө Замын-Үүд, Хөвсгөл, Улаанбадрах, Хатанбулаг сумдын нутгаар 22 градус дулаан, үнэмлэхүй бага температур шөнөдөө Алтанширээ сумын нутгаар -22 градус хүйтэн байв. Хөрсний гадаргын дундаж температур Хатанбулаг суманд 1 градус дулаан, бусад нутгаар 1-6 градус хүйтэн, үнэмлэхүй их температур өдөртөө Хөвсгөл, Хатанбулаг сумдын нутгаар 28 градус дулаан, үнэмлэхүй бага температур шөнөдөө Мандах сумын нутгаар -23 градус хүйтэн байлаа.

Хур тунадас: Энэ 10 хоногт Иххэт суманд 9.3 мм, Айраг суманд 7.5 мм, Сайншанд суманд 6.2 мм, Мандах суманд 6.0 мм, Дэлгэрэх суманд 5.9 мм, Алтанширээ суманд 5.8 мм, Сайхандулаан суманд 5.1 мм, Хөвсгөл суманд 2.4 мм, Хатанбулаг суманд 1.4 мм, Замын-Үүд суманд 1.2 мм, Эрдэнэ суманд 0.7 мм, Өргөн суманд 0.4 мм, Улаанбадрах суманд 0.0 мм хур тунадас орлоо (3 дугаар зураг). Орсон хур тунадасны нийлбэрийг олон жилийн дундажтай (ОЖД) харьцуулахад: Эрдэнэ, Өргөн, Сайхандулаан сумдын нутгаар дунджийн орчим, Улаанбадрах сумын нутгаар дунджаас бага, бусад нутгаар дунджаас ахиу хур тунадастай байлаа (4 дүгээр зураг).

Салхи: 10 хоногийн салхины хамгийн их хурд Хөвсгөл суманд 20 м/с, Замын-Үүд суманд 19 м/с,  Мандах суманд 15 м/с, Сайншанд, Дэлгэрэх, Улаанбадрах сумдад 14 м/с, Эрдэнэ суманд 13 м/с,  Иххэт, Өргөн, Сайхандулаан, Хатанбулаг сумдад 12 м/с, Айраг суманд 11 м/с, Алтанширээ сумын нутгаар 10 м/с хүрч аюултай үзэгдлийн хэмжээнд ажиглагдаж цаг агаар тогтворгүй байлаа.  Нийт нутгаар 10 м/с-ээс дээш салхитай өдрийн тоо 1-7 өдөр байсан байна.  

Цасан бүрхүүлийн байдал: Энэ 10 хонгот хээрийн цасны хэмжилтээр, цасны дундаж зузаан Иххэт суманд 6 см, Дэлгэрэх суманд 5 см,  Айраг, Алтанширээ сумдад 3 см, Сайншанд суманд 1 см, Хөвсгөл, Хатанбулаг сумдад цасны дудаж зузаан 1 см-аас бага байна.  Хөвсгөл, Хатанбулаг, Иххэт, Алтанширээ сумдад зарим газартаа мөстсөн (5 дугаар зураг).  

Цасны бүрхэц Иххэт сумын нутгаар 10 балл, Айраг, Алтанширээ, Дэлгэрэх сумдад 5-9 балл, Хөвсгөл, Хатанбулаг сумдын нутгаар хунгарлаж, хөрлөөгүй 1-4 балл цасан бүрхүүлтэй байна.

Цасны нягт Дэлгэрэх суманд 0,32 г/см³, Алтанширээ суманд 0,24 г/см³, Иххэт суманд 0,22 г/см³ байна (5 дугаар зураг). Сайхандулаан сумын Жаргалант багийн нутгаар цасны дундаж зузаан 1-2 см, Цохио багийн нутгаар цасны дундаж зузаан 10-15 см, хунгартаа 30-40 см, Өргөн сумын Сүмийн булаг багаар цасны дундаж зузаан 8 см, хунгартаа 10-15 см, Баянмөнх багийн нутгаар цасны дундаж зузаан 10 см, хунгартаа 15-20 см байна. Мандах, Замын-Үүд, Эрдэнэ, Улаанбадрах сумдын нутгаар цасгүй.

МАА-н үйлдвэрлэлд: Нийт нутгаар малд нэмэгдэл тэжээл өгөх, мал хээлтүүлэх, оторлох, өвөлжөөндөө буух ажил явагдаж байна. Цаг агаарын нөхцлөөс болж малын бэлчээрлэлт саатсан тохиолдол гараагүй боловч мал бэлчээрт орой бэлчиж эрт хотолж байна. Зуншлага тааруу байснаас малын бэлчээр муутай, зарим газартаа цас зузаарч хунгарласан Алтанширээ сумын Хаяа багийн малчид Тойг болон Зараа багийн нутгат отор нүүдэл хийж байна.